Inleiding
Werknemers in Vlaanderen ervaren werkstress en steeds meer van hen raken opgebrand. Leiderschap blijkt een belangrijke determinant om het welzijn van werknemers te verbeteren. En hierbij moeten we verder kijken dan het leiderschap van de formeel leidinggevende. Ons eerder onderzoek dat ook de kwaliteit van de leiders binnen het team positief gerelateerd was met tal van uitkomsten, waaronder teameffectiviteit, alsook de werktevredenheid en de gezondheid van teamleden.
Om zowel het welzijn als de effectiviteit van werknemers te verbeteren, moeten we dus de leiderschapsstructuur binnen hun teams optimaliseren, waarbij we het leiderschap van zowel de formeel leidinggevende als de leiders binnen het team willen versterken.
Tot nu toe is het onderzoek naar de effectiviteit van gedeeld leiderschap vrij versnipperd geweest. Veel studies vinden positieve effecten van gedeeld leiderschap, maar sommige studies wijzen ook op de nadelen. Een mogelijke reden voor deze contrasterende info is dat gedeeld leiderschap op verschillende manieren kan worden geïmplementeerd (de ene succesvoller dan de andere), en dit wordt vaak niet in rekening gebracht.
Wat echter nog onbekend was waren de voor- en nadelen van deze verschillende implementaties van gedeeld leiderschap. Deze informatie is echter cruciaal voor een effectieve implementatie van gedeeld leiderschap in de praktijk. Door de voordelen en uitdagingen van deze verschillende benaderingen te begrijpen, kunnen organisaties zich beter voorbereiden op praktische implementatie en hun leiderschapsprogramma's hierop afstemmen.
Ons onderzoek
Om dit hiaat op te vullen, hebben we in ons onderzoek dieper ingezoomd op de voordelen en nadelen van drie implementaties van gedeeld leiderschap in organisatieteams:
We hebben 35 werknemers uit verschillende Belgische organisaties geïnterviewd, zowel leidinggevenden als teamleden. Elke werknemer deelde zijn gedachten over de voor- en nadelen van deze verschillende benaderingen.
De resultaten
De belangrijkste bevindingen die uit onze resultaten naar boven kwamen waren de volgenden.
Allereerst toonden onze resultaten dat de meeste deelnemers (74%) van mening waren dat gedeeld leiderschap het beste werkt wanneer het over het team verdeeld is, in plaats van slechts één leider binnen het team te hebben.
Ten tweede vond de meerderheid van de deelnemers (57%) dat specifieke leiderschapsrollen beter worden vervuld door meerdere leiders binnen het team, in plaats van slechts één leider (bv. het hebben van twee of meer taakleiders in plaats van slechts één taakleider).
Als derde benadrukten deelnemers het belang van de betrokkenheid van de formele leider in het proces. Indien ze hierbij niet betrokken worden, zouden deze leidinggevenden bang kunnen zijn de controle te verliezen of hun status, wat kan leiden tot negatieve gevoelens die gedeeld leiderschap verstoren. Eerder onderzoek wees trouwens uit dat deze angst ongegrond is en dat leidinggevenden met sterkere leiders binnen hun team ook zelf als betere leider worden aanzien. Wat betreft het selecteren van leiders binnen het team, vond de meerderheid van de deelnemers dat de formele leider hierbij betrokken moet zijn, bij voorkeur via een anonieme beoordeling of een open groepsdiscussie.
Conclusies
Samengevat, elke manier om gedeeld leiderschap te implementeren heeft zijn eigen voor- en nadelen (voor specifieke details, raadpleeg Tabel 2, 3 en 4 in ons artikel). Het is essentieel om deze te kennen, want ze kunnen de effectiviteit van gedeeld leiderschap verbeteren of belemmeren. Met deze inzichten kunnen teams weloverwogen beslissingen nemen bij het kiezen van een specifieke aanpak en zich beter voorbereiden op mogelijke obstakels tijdens hun reis naar gedeeld leiderschap.
De inzichten uit dit onderzoek dragen niet alleen bij aan de theorie van gedeeld leiderschap; ze bieden ook praktische tips die organisaties kunnen helpen om gedeeld leiderschap succesvol te implementeren. Op basis van de feedback van onze deelnemende werknemers hebben we vier suggesties om potentiële uitdagingen aan te pakken bij de implementatie van gedeeld leiderschap:
Deze principes staan dan ook centraal bij hoe wij het analyseren van de leiderschapsstructuur en ons leiderschapsprogramma binnen organisaties vormgeven.
Het wetenschappelijk artikel over dit onderzoeksproject werd gepubliceerd en kan u volledig lezen via onderstaande link.