Leiderschapsrollen op maat
De rollen gebruikt in het eerste onderzoek waren gebaseerd op de 4 leiderschapsrollen die belangrijk zijn binnen sportteams. Ook al vonden we positieve evidentie voor het belang van deze leiderschapsrollen in organisaties, de specificiteit van de organisatiecontext maakt het aannemelijk dat belangrijke organisatie-specifieke leiderschapsrollen hierbij ontbreken.
Daarom baseerden wij ons binnen dit vervolgonderzoek op de functionele leiderschapstheorie om bottom-up een set van organisatie-specifieke leiderschapsrollen voor leiders binnen het team te identificeren. Meer specifiek bestond dit onderzoek uit drie verschillende studies:
- Studie 1:
- Methode: Kwalitatieve studie bestaande uit interviews met 35 werknemers.
- Doel: Het identificeren van de belangrijke leiderschapsgedragingen voor leiders binnen organisatieteams.
- Resultaat: In totaal werden 368 gedragingen gerapporteerd die inhoudelijk werden samengebracht tot 38 relevante leiderschapsgedragingen.
- Studie 2:
- Methode: Kwalitatieve studie bestaande uit 3 expertpanels (met in totaal 12 deelnemers).
- Doel: De 38 leiderschapsgedragingen uit Studie 1 samenbrengen tot inhoudelijk coherente leiderschapsrollen.
- Resultaat: Een lijst van 10 leiderschapsrollen, specifiek voor leiders binnen teams.
Hieronder vindt u de verschillende leiderschapsrollen met hun definitie die telkens meer duidelijkheid geeft rond de specifieke invulling van deze leiderschapsrol. Daarnaast vindt u telkens een alternatieve benaming zonder het woord ‘leider’.
Opmerking: We hebben binnen dit deel van het onderzoek gekozen voor een zo groot mogelijke differentiatie tussen de leiderschapsrollen om ervoor te zorgen dat we binnen Studie 3 de impact van elk van deze specifieke leiderschapsgedragingen kunnen onderzoeken. Vervolgonderzoek moet uitwijzen of verschillende leiderschapsrollen consequent door eenzelfde persoon worden ingevuld en in de toekomst dus beter samengevoegd kunnen worden in één leiderschapsrol.
- Studie 3:
- Methode: Kwantitatieve studie bestaande uit een cross-sectionele vragenlijst die ingevuld werd door 182 deelnemers uit 31 verschillende teams.
- Doel: De effectiviteit van deze leiderschapsrollen onderzoeken op 4 verschillende uitkomsten: teameffectiviteit, organisational citizenship behaviour (‘meer doen dan wat er verwacht wordt’), werktevredenheid en teamsamenhang.
- Resultaat: Elk van de 10 leiderschapsrollen was positief gerelateerd met minstens één van deze uitkomsten. In de tabel hieronder vind je een overzicht van de significante samenhang tussen de verschillende leiderschapsrollen en de 4 uitkomsten.
Hierbij moeten we nog opmerken dat wanneer er geen significant verband gevonden werd (en er dus een rood kruis verscheen), het toch kan zijn dat bepaalde leiderschapsgedragingen binnen die rol een positief verband toonden.
Bv. Voor de sociale activiteitenleider werd gemiddeld gezien geen verband gevonden met werktevredenheid. Gedetailleerde analyses toonden echter aan dat het organiseren van activiteiten tijdens de werkuren (maar niet buiten het werk) wel een significant positieve samenhang had met werktevredenheid. Het organiseren van teamactiviteiten buiten de werkuren bleek dan weer belangrijker te zijn voor de teamsamenhang.
Deze gedetailleerde analyses kunnen dus zeker meer inzicht bieden in hoe deze leiderschapsrollen concreet vormgegeven kunnen worden in de praktijk.
Algemeen gesteld, kunnen we dus concluderen dat een variëteit aan leiderschapsrollen belangrijk is binnen organisaties en dat elk van deze rollen op een unieke manier bijdraagt aan een optimaal teamfunctioneren én een verhoogd welzijn bij de teamleden.
Inspireren deze bevindingen u om hier meer over te weten en zelf aan de slag te gaan met gedeeld leiderschap binnen uw organisatie? Lees dan op deze pagina hoe wij u hierbij graag ondersteunen.
- Het wetenschappelijke artikel over Studie 1 bevindt zich voorlopig nog in het review-proces.
Edelmann, C.M., Boen, F., Stouten, J., Vande Broek, G., & Fransen, K. Identifying Leadership Roles of Formal and Peer Leaders in Organisational Teams: A Comprehensive Analysis Based on Qualitative Interviews and Focus Groups. Currently under review.
- Het wetenschappelijk artikel over Studie 2 werd gepubliceerd en kan u volledig lezen via onderstaande link.