Edelmann, C. M., Boen, F., & Fransen, K. (2020). The power of empowerment: Predictors and benefits of shared leadership in organizations. Frontiers in Psychology, 11, 3281. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.582894
Het woord “leiderschap” wordt vaak spontaan in verband gebracht met het leiderschap van een CEO of teammanager. Echter, vanuit onderzoek naar leiderschap in sportteams weten we al dat ook leiders binnen het team heel wat potentieel hebben om de teameffectiviteit te verbeteren. Teamleden die actief leiderschapsrollen op zich te nemen (ook wel gedeeld leiderschap genoemd) blijken in de sportwereld immers een essentieel schakel te vormen in het optimaal functioneren van hun team. Geldt dit dan ook voor teams in organisaties?
Om de brug te slaan naar de organisatiecontext vroegen we aan 146 Belgische werknemers uit diverse bedrijven om aan te geven welke collega’s de volgende vier rollen opnamen en wat de kwaliteit van hun leiderschap was: de rol van taakleider (die de strategische en tactische lijnen uitzet), de rol van motivationele leider (die zijn teamleden aanmoedigt om tot het uiterste te gaan), de rol van sociale leider (als vertrouwenspersoon en voor de goede sfeer binnen het team), en de rol van externe leider (die zijn team naar de buitenwereld toe vertegenwoordigt). De eerste analyses wezen hierbij uit dat in de meeste teams (83%) de leiderschapstalenten op de werkvloer inderdaad verdeeld zijn over verschillende personen en niet bij één persoon te liggen.
Bovendien bleek dat de beste leiders binnen het team gekenmerkt worden door de mate waarin zij erin slagen om een gedeeld ‘wij’-gevoel te creëren binnen hun team (ook een gedeelde sociale identiteit genaamd). Hierdoor identificeren teamleden zich sterker met hun team, vinden ze het belangrijker dat ze behoren tot hun team, en zullen ze ook meer handelen in functie van het teambelang in plaats van uit eigen belang. Dit gedeelde ‘wij’-gevoel bleek dan op zijn beurt te leiden tot een verhoogde teameffectiviteit, een grotere werktevredenheid, en een verlaagde burn-out.
Interessant om hierbij op te merken is dat deze resultaten niet verschilden tussen part-time en full-time medewerkers of tussen kleine en grote teams. Voor grote teams blijkt gedeeld leiderschap zelfs nog sterker door te wegen op deze uitkomsten.
Gedeeld leiderschap en het loslaten van controle kan voor leidinggevenden soms aanvoelen als een sprong in het diepe. Toch wijzen onze bovenstaande bevindingen uit dat goede leiders binnen het team essentieel zijn voor de teameffectiviteit en het welzijn van de teamleden. Desondanks twijfelen sommige formele leidinggevenden nog om hun leiderschap effectief te delen, mogelijks uit angst dat dit een nefaste invloed heeft op hun eigen leiderschapsstatus.
Wij gingen binnen dit onderzoek na of deze angst van leidinggevenden gegrond is. Wat bleek? Het tegendeel was waar. Uit onze analyses bleek immers dat teams met sterkere leiders binnen hun team hun direct leidinggevende percipiëren als een betere leider, en dit zowel op taak, motivationeel, sociaal als extern vlak.
Het is daarom niet verwonderlijk dat steeds meer leidinggevenden de stap willen zetten naar gedeeld leiderschap. Dit gedeeld leiderschap komt immers niet enkel het teamfunctioneren en het welzijn van de teamleden ten goede, maar ook de eigen leiderschapsstatus van de leidinggevende.
Laat deze bevindingen dan ook een motivatie zijn om zelf van start te gaan met dit gedeeld leiderschap. We verwijzen u ook graag door naar deze pagina waarop we verduidelijken hoe wij organisaties in de praktijk helpen om een effectieve structuur van gedeeld leiderschap te implementeren en het aanwezige leiderschapspotentieel verder te ontwikkelen.