"On every team there is a core group who sets the tone for everyone else. If the tone is positive, you have half the battle won. If it is negative, you are beaten before you even walk out on the field."
Chuck Noll, de enige American football coach die zijn team naar 4 Super Bowl titels leidde
Beluister hier de volledige presentatie van Prof. Katrien Fransen rond dit topic.
Wanneer het woord “leiderschap” valt, wordt dit vaak spontaan in verband gebracht met het leiderschap van de formele leidinggevende; de CEO of teammanager binnen een organisatie of de coach binnen een sportteam. Wat vaak wordt onderschat, is het leiderschap van andere sleutelfiguren binnenin het team. Door actief een leiderschapsrol op te nemen, kunnen teamleden immers een essentiële schakel vormen in het optimaal functioneren van hun team.
Uit recente analyses blijkt immers dat binnen organisaties, op alle niveaus, talentvolle informele leiders aanwezig zijn waarvan het leiderschapspotentieel vaak onbenut blijft. Ook binnen sportteams wordt het leiderschapstalent niet optimaal ingezet. Hoewel hier vaak naar de kapitein wordt gekeken voor leiderschap, blijkt dat in de overgrote meerderheid van de teams het andere spelers dan de kapitein zijn die op en naast het veld het voortouw nemen. Wanneer de teamleden met leiderschapstalent niet benoemd worden in hun rol, is de kans echter reëel dat zij hun leiderschapspotentieel niet ten volle zullen benutten (bv. uit angst voor reacties van teamgenoten of de formele leider).
Gedeeld leiderschap en het loslaten van controle en sturing voelen soms aan als een sprong in het diepe. Toch blijkt het delen van verantwoordelijkheden heel wat positieve gevolgen te hebben. Zo wees onderzoek reeds uit dat het (h)erkennen, benoemen en begeleiden van deze leiders binnen het team een positieve impact heeft op de motivatie van de teamleden alsook de samenhang binnen het team en het teamvertrouwen. Teams die kiezen voor gedeeld leiderschap blijken eveneens performanter te zijn dan teams die nog steunen op het hiërarchische top-down model. Bovendien zorgt een versterkt leiderschap binnen het team voor meer betrokkenheid bij de teamleden, wat hun gezondheid en welzijn verhoogt en een belangrijke buffer vormt tegen burn-out.
Deze aangetoonde impact van de informele leiders op het teamfunctioneren noodzaakt ons om af te stappen van de traditionele structuur van hiërarchisch leidinggeven en het idee van gedeeld leiderschap te omarmen.
Leaders become great not because of their power but because of their ability to empower others.
John C. Maxwell, gerenommeerd auteur en spreker rond leiderschap binnen organisaties
Gedeeld leiderschap impliceert echter niet dat de rol van de formele leider overbodig wordt. Integendeel, zowel de formele leider als de leiders binnen het team zijn essentieel in dit verhaal en vullen elkaar aan. De manager of de coach zijn cruciaal in het opzetten van de structuur voor gedeeld leiderschap en in de ondersteuning en begeleiding van de aangeduide leiders binnen het team. Wist je dat uit onderzoek blijkt dat leiders die kiezen voor gedeeld leiderschap door hun teamleden als betere leiders worden beschouwd dan leiders die vanuit een hiërarchische positie zelf alles willen dirigeren? Het is dan ook vanzelfsprekend dat meer en meer teams de stap willen zetten naar gedeeld leiderschap. Laat dit dan ook een motivatie zijn om zelf van start te gaan met dit veranderingsproces.
Graag gaan wij samen met jou aan de slag om ook in jouw team een structuur van gedeeld leiderschap te implementeren. Laat u inspireren door onze uitgewerkte analyses en programma’s voor organisaties en sportteams, die elk bouwen op een sterke wetenschappelijk onderbouwde basis.